فریز جنین یکی از پیشرفته ترین روش های حفظ باروری است که امکان ذخیره جنین های سالم حاصل از IVF را برای استفاده در آینده فراهم می کند. این تکنیک به مادران و زوج‌ها اجازه می دهد زمان بارداری را با انعطاف بیشتری برنامه‌ریزی کنند و فشار ناشی از چرخه های متعدد درمانی را کاهش دهند. نگهداری جنین در دمای بسیار پایین، کیفیت و سلامت آن را حفظ می کند و گزینه ای مطمئن برای افرادی است که به دلایل پزشکی، شغلی یا شخصی قصد تأخیر در بارداری دارند. استفاده از روش های مدرن مانند ویتریفیکاسیون، نرخ بقای بالای جنین و امکان برنامه‌ریزی دقیق برای خانواده را تضمین می‌کند. برای آشنایی با خدمات تخصصی باروری و مشاوره های پیشرفته، می توان به صفحه دکتر امامی مراجعه کرد.
فریز جنین چیست؟
فریز جنین فرآیندی است که طی آن جنین‌های تولیدشده در آزمایشگاه، معمولاً در مرحله بلاستوسیست (روز پنجم یا ششم پس از لقاح)، با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته منجمد شده و در دمای بسیار پایین (حدود -۱۹۶ درجه سانتی‌گراد) در نیتروژن مایع نگهداری می‌شوند. این روش به افراد اجازه می‌دهد تا جنین‌های سالم را برای استفاده در چرخه‌های بعدی باروری ذخیره کنند، بدون اینکه نیاز به تکرار مراحل پیچیده و پرهزینه IVF باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد فرآیند IVF، به صفحه لقاح آزمایشگاهی مراجعه کنید.
فریز کردن جنین معمولاً در مواردی توصیه می‌شود که زوج‌ها در یک چرخه IVF تعداد بیشتری جنین سالم تولید کرده‌اند یا به دلایل پزشکی، مانند درمان‌های سرطان، نیاز به حفظ باروری خود دارند. این روش از دهه ۱۹۸۰ میلادی مورد استفاده قرار گرفته و با پیشرفت فناوری، نرخ موفقیت آن به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است.
مزایای فریز کردن جنین
مزایای فریز کردن جنین بسیار گسترده است و این روش را به یکی از گزینه‌های محبوب در حوزه پزشکی باروری تبدیل کرده است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای این روش اشاره می‌کنیم:
۱. افزایش شانس بارداری در آینده
فریز کردن جنین به زوج‌ها این امکان را می‌دهد که در صورت عدم موفقیت در چرخه اول IVF، بدون نیاز به تحریک مجدد تخمدان‌ها یا برداشت تخمک، از جنین‌های ذخیره‌شده استفاده کنند. این امر نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه استرس روانی مرتبط با فرآیندهای مکرر را نیز کم می‌کند. برای جزئیات بیشتر، به بخش مراقبت‌های بارداری مراجعه کنید.
۲. حفظ باروری در شرایط پزشکی خاص
برای زنانی که به دلیل درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی در معرض خطر از دست دادن باروری هستند، فریز جنین یک راه‌حل ایده‌آل است. این روش به آن‌ها اجازه می‌دهد قبل از شروع درمان، جنین‌های خود را ذخیره کرده و در آینده از آن‌ها استفاده کنند. برای مشاوره در این زمینه، به صفحه مشاوره سلامت زنان مراجعه کنید.
۳. انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی خانواده
فریز جنین به زوج‌ها امکان می‌دهد تا زمان مناسب برای بارداری را انتخاب کنند. برای مثال، مادرانی که به دلایل شغلی یا شخصی مایل به تأخیر در بارداری هستند، می‌توانند از این روش بهره ببرند.
۴. کاهش خطر حاملگی چندقلویی
با فریز کردن جنین، پزشکان می‌توانند تعداد جنین‌های منتقل‌شده به رحم را کنترل کنند، که این امر خطر حاملگی چندقلویی و عوارض مرتبط با آن را کاهش می‌دهد.
روش‌های فریز کردن جنین
روش‌های فریز کردن جنین در سال‌های اخیر به لطف پیشرفت‌های علمی بهبود یافته‌اند. دو تکنیک اصلی برای این منظور وجود دارد:
۱. انجماد آهسته (Slow Freezing)
در این روش، جنین‌ها به‌تدریج و با کنترل دقیق دما منجمد می‌شوند تا از تشکیل کریستال‌های یخ که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند، جلوگیری شود. اگرچه این روش در گذشته رایج بود، اما به دلیل احتمال آسیب به جنین، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲. ویتریفیکاسیون (Vitrification)
ویتریفیکاسیون یک روش مدرن و بسیار کارآمد است که در آن جنین‌ها با سرعت بسیار بالا منجمد می‌شوند. این تکنیک از تشکیل کریستال‌های یخ جلوگیری کرده و نرخ بقای جنین‌ها را به بیش از ۹۰٪ افزایش می دهد. امروزه، این روش به‌عنوان استاندارد طلایی در فریز کردن جنین شناخته می‌شود. برای اطلاعات بیشتر درباره فناوری‌های پیشرفته باروری، به بخش مقالات پزشکی مراجعه کنید.
در هر دو روش، جنین‌ها در نیتروژن مایع نگهداری می‌شوند و می‌توانند برای سال‌ها بدون کاهش کیفیت ذخیره شوند. انتخاب روش مناسب به شرایط جنین، تجهیزات آزمایشگاه و توصیه پزشک بستگی دارد.
موفقیت و خطرات فریز جنین
موفقیت و خطرات فریز جنین دو جنبه مهم هستند که باید قبل از انتخاب این روش مورد توجه قرار گیرند.
نرخ موفقیت
نرخ موفقیت بارداری با استفاده از جنین‌های فریز شده به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:
- سن مادر در زمان فریز جنین: جنین‌هایی که از تخمک‌های زنان جوان‌تر (زیر ۳۵ سال) تولید شده‌اند، معمولاً شانس موفقیت بالاتری دارند.
- کیفیت جنین: جنین‌های با کیفیت بالا (مانند بلاستوسیست‌های درجه یک) احتمال بیشتری برای لانه‌گزینی موفق دارند.
- تکنیک فریز: ویتریفیکاسیون نرخ موفقیت بالاتری نسبت به انجماد آهسته ارائه می‌دهد.
- شرایط رحم: سلامت رحم مادر در زمان انتقال جنین نقش مهمی در موفقیت بارداری ایفا می‌کند.
بر اساس مطالعات انجام‌شده تا سال ۲۰۲۵، نرخ موفقیت بارداری با جنین‌های فریز شده در بسیاری از مراکز پیشرفته باروری به ۵۰–۶۰٪ در هر چرخه انتقال جنین رسیده است، که این رقم با جنین‌های تازه تفاوت چندانی ندارد. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله موفقیت در درمان ناباروری مراجعه کنید.
خطرات فریز جنین
اگرچه فریز جنین به‌طور کلی ایمن است، اما برخی خطرات و ملاحظات وجود دارد:
- آسیب به جنین: اگرچه با روش ویتریفیکاسیون این خطر به حداقل رسیده، اما همچنان احتمال آسیب جزئی به جنین وجود دارد.
- عوارض بارداری: برخی مطالعات نشان داده‌اند که بارداری‌های حاصل از جنین‌های فریز شده ممکن است خطر کمی برای عوارضی مانند زایمان زودرس داشته باشند، هرچند این خطرات به‌طور کلی ناچیز هستند.
- هزینه‌ها: فرآیند فریز و نگهداری جنین‌ها ممکن است هزینه‌بر باشد، به‌ویژه اگر نیاز به ذخیره‌سازی طولانی‌مدت باشد.
- ملاحظات اخلاقی: برخی افراد ممکن است در مورد سرنوشت جنین‌های فریز شده که استفاده نمی‌شوند، نگرانی‌های اخلاقی داشته باشند.
چه کسانی باید فریز جنین را در نظر بگیرند؟
فریز جنین برای گروه‌های مختلفی از افراد مناسب است:
- زوج‌هایی که تحت درمان IVF هستند: اگر در یک چرخه IVF جنین‌های اضافی تولید شود، فریز کردن آن‌ها گزینه‌ای منطقی است.
- زنانی که قصد حفظ باروری دارند: افرادی که به دلایل پزشکی یا شخصی می‌خواهند باروری خود را حفظ کنند.
- افرادی با شرایط ژنتیکی خاص: در مواردی که آزمایش ژنتیکی جنین (PGD) انجام می‌شود، فریز جنین می‌تواند به مدیریت بهتر فرآیند کمک کند.
نتیجه‌گیری
فریز جنین یک فناوری پیشرفته و امیدوارکننده است که به زوج‌ها و افراد امکان می‌دهد تا با انعطاف‌پذیری بیشتری برای آینده خود برنامه‌ریزی کنند. با مزایای فریز کردن جنین، مانند افزایش شانس بارداری، حفظ باروری و کاهش خطرات حاملگی چندقلویی، این روش به یکی از ابزارهای کلیدی در پزشکی باروری تبدیل شده است. با این حال، آگاهی از موفقیت و خطرات فریز جنین و مشورت با متخصصان می‌تواند به تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کند. اگر شما هم به فکر استفاده از این روش هستید، با دکتر امامی مشورت کنید تا مسیری روشن و مطمئن برای تحقق رویای تشکیل خانواده خود پیدا کنید. برای تماس با کلینیک، به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.